مقدمه:

بحث خادم سازی در کلیسا بسیار مهم است. اگر خادم مسیحی در کلیسا فعال نباشد کلیسا نمیتواند در مسیر خود به پیش رفته و به زودی با بحران اجرایی مواجه خواهد شد. انجام آئینهای کلیسایی و وظایف کلی کلیسا از طریق خادمین آن انجام میشود. اما سوال اینجاست که این خادمین چه کسانی هستند و چگونه تعیین شده و آیا باید دانش خاصی داشته باشند؟ آیا هر شخصی میتواند خادم کلیسا باشد؟ در این نوشتار میخواهیم با نگاهی گذرا به تاریخ خدمت در کلیساهای اولیه، دلایل کتاب مقدسی آن بررسی نمائیم. همینطور به لزوم پرورش خادمین در کلیسا نگاهی داشته باشیم.

دلایل کتاب مقدسی برای خادم سازی

معروفترین آیه در مورد شاگرد سازی از زبان خود عیسی مسیح عنوان شده است که در متی 19:28 به شاگردان خود فرمان میدهد که رفته از همه امتها برای او شاگرد بسازند. شاگردان عیسی نیز به فرمان او عمل کرده و به هر سو روانه شدند و خبر انجیل را در اقصی نقاط دنیا پخش کرده و برای عیسی شاگردان ساختند.[1] کسانی که به وسیله شنیدن خبر انجیل ایمان می آوردند برای پرستش و عبادت خدا با هم جمع شده و کلیسا را تشکیل میدادند. در ادامه این کلیساها نیاز به هدایت و مدیریت داشت که عده ایی به عنوان رهبران کلیسا مشغول هدایت جماعت بودند. این کلیساها نیاز به خادمین دیگری نیز داشت که در اداره امور کلیسایی کنار رهبر کلیسا بوده و جماعت را خدمت نمایند. به عبارتی از آغاز هدایت کلیسا کار یک شخص نبود و یک کار جمعی و مشارکتی بوده است.

خدمت مسیحی در دوران اولیه

در دوران عهد جدید به خدمتهای متنوعی در کلیسا بر میخوریم که همه زیر عنوان «خدمت» (diaconia) دسته بندی شده است. به کسانی که این خدمتها را انجام میداند نیز خادم (diaconos) اطلاق میشد[2]. این خدمتها شامل فعالیتهای بشارتی، تعلیمی، کمک به دیگر اعضا و به عهده گرفتن وظایف خاص برای انجام آئینهای کلیسایی بود. در دوران اولیه کلیسا برای به عهده گرفتن این خدمتها، گذراندن دوره های آموزشی خاصی ضروری نبود و هر کس بسته به توانایی و خواندگی که از طرف خدا داشت به خدمتی مشغول میشد.[3] اما با گذشت زمان و ایجاد کلیساهای ساختمانی و ورود افراد بیشتری به کلیسا، وجود خادمین تعلیم دیده برای انجام مسئولیتهای کلیسایی ضروری بود و برای این منظور مدارسی نیز تاسیس شد. ایماندارانی که در این مدارس تعلیم می دیدند در آینده خدمتهایی مانند اسقفی،[4] کشیشی[5] و شماسی[6] را در کلیساها به عهده می گرفتند.

پیش نیاز خدمت در کلیسا

نیک نامی

در اعمال رسولان باب 6 آیه 3 میخوانیم که زمانی که مشکلی در تقسیم غذا در کلیسای اورشلیم پیش آمد رسولان از اعضا دعوت کردند که هفت نیک نام از میان خود انتخاب کنند. پس باید به این موضوع توجه داشت که شخصی که برای خدمت کلیسایی انتخاب می شود در وهله اول باید نیک نام باشد. این نیک نامی باید از کلیسا باشد و شخص نمیتواند نیک نامی خود را از جای دیگری غیر از کلیسا دریافت کرده باشد. منظور این است که باید در بین ایمانداران و اعضای کلیسا نیک نام باشد.

عطیه

به غیر از نیک نامی خادم باید عطیه اینکار را از خدا دریافت کرده و توانایی انجام مسئولیتی که به او محول می شود را داشته باشد. اگر به شخصی خدمت تعلیم داده میشود، به غیر از نیک نامی و اطلاعات کافی کتاب مقدسی، شخص باید بتواند قادر به تعلیم باشد. یا اگر به برادری خدمت رهبری کلیسایی داده می شود باید بتواند در موقعیتهای مختلف جماعت را به درستی رهبری کند. عطیه با احساسِ داشتنِ استعداد متفاوت است. این عطایا فقط از طریق روح القدس عطا می شود و شخص با اراده خود نمیتواند آن را کسب نمیاد.[7] البته شخص میتواند برای دریافت آن به حضور خدا دعا کند.[8] اما خدا هیچ ایمانداری را بدون عطیه خدمت نگذاشته است[9] پس باید ایماندار مسیحی آن را شناخته با تائید رهبری کلیسا از آن برای پیشبرد اهداف کلیسا استفاده نماید.[10]

خواندگی

 نیک نامی و عطیه باید با خواندگی در خدمت همراه باشد. گاهی ممکن است که شخص توانایی در خود احساس کند و علاقه به انجام خدمتی داشته باشد، اما خداوند او را برای آن خدمت نخوانده است. این موضوع نیز باید در نظر گرفته شود که خدمت برای کار خداوند یک خواسته یک طرفه نیست بلکه باید از طرف خدا نیز مورد تائید قرار گیرد. یکی از مهمترین خدمتهایی که در این زمینه ممکن است اشخاص تمایل به آن داشته باشند خدمت رهبری کلیسا است. خدمت رهبری با خدمت شماسی فرق دارد و بسیار مهم و خطیر می باشد و کلیساها باید این موضوع را مدنظر قرار دهند.[11]

تعلیم رهبری

امروزه در بعضی از کلیساها افراد بدون دریافت تعلیم خاصی گاهاً حتی رهبری کلیسا را بر عهده میگیرند. درباره رهبری در اول تیموتائوس[12] میتوانیم مطالب مهمی را بخوانیم. یک رهبر خوب باید قادر به تعلیم باشد.[13] اما این تعلیم فقط تعلیم کلام خدا یا آموزه های مسیحی نمی باشد، بلکه باید بتواند رهبری یک جماعت کلیسایی را به خادمین دیگری تعلیم دهد تا آنها را برای رهبری آینده کلیسا آماده سازد. اگر اینطور نباشد، کلیسا با این خطر مواجه خواهد شد که بعد از رهبر کنونی خود، دچار از گسیختگی گردد. بنابراین کلیسا برای تداوم حیات خود نیاز به خادم سازی و رهبر سازی دارد.

در مورد خدمت شماسی نیز همینطور است و ممکن است در کلیسا صرفا به دلیل اینکه فردی متقاضی دریافت خدمت در کلیسا است بدون تعلیم و آموزش به او خدمتی سپرده شود. فرضا فردی که اطلاعی درباره کودکان ندارد با کانون شادی کار کند و نداند که چگونه باید آموزه های کتاب مقدس را به زبان ساده برای کودکان بیان کند و کانون شادی را با ساعت بازی و تفریح کودکان اشتباه بگیرد. یا فرضا شخصی که دوره های مشاوره کتاب مقدسی را ندیده است خدمت مشاوره را در کلیسا به عهده بگیرد. اگر هر شخصی بدون اطلاع  و آموزش کافی مسئولیتی را در کلیسا بپذیرد، ممکن است کلیسا را با خطر روبرو کرده و یا به آن صدمه وارد کند. البته خطر دیگری نیز وجود دارد و ان اینکه شخصی که آمادگی ندارد را وارد کلاسهای خادم سازی کرده و به اجبار به او خدمتی را سپرد.[14] بنابراین توجه به شاگرد سازی در کلیسا و انتخاب افراد امین و مشتاق در این زمینه از مسئولیتهای مهم رهبران کلیسا می باشد و رهبری کلیسا باید خود را در خادم سازی و تربیت رهبران آینده مسئول بداند.[15]

کلام آخر

 به این دلیل که کلیسا در مسیر تاریخ در حال حرکت است و کسی از آمدن عیسی مسیح با خبر نیست. پس کلیسا باید خود را برای سالها و شاید قرنهای آینده نیز آماده نماید. به این منظور توجه به خادم سازی مسیحی باید از اولویتهای همیشگی کلیسا باشد تا کلیسا در مسیر خودش دچار ضعف سازمانی نگردد. برای اینکار دعوت از اعضای فعال و مسئولیت پذیر و برگزاری کلاسهای آموزشی مناسب با خدمت مورد نظر و آن هم به صورت مستمر باید در برنامه های کلیسا قرار گیرد. در این مورد نیز باید مواردی که به آن اشاره مد نظر قرار گیرد و فقط خواسته و تمایل افراد نباشد، بلکه خواندگی، عطیه و توانایی و همینطور نیک نامی افراد مورد توجه قرار گیرد.

نویسنده: رامین باقری

منابع

بی یورگ، دیوید. آرینه سرکیسیان. هر ایماندار یک شاگرد. انتشارات سازمان خدماتی راه مسیح 2019

دِور، مارک. سپیده جبرائیل. کلیسا، انجیل مصور. انتشارات مژده

دِور، مارک. محمد پورمند، محمد ثانوی. کلیسای تندرست چیست؟. انتشارات کانون کتاب مقدس.

کتاب مقدس ترجمه هزاره نو. انتشارات ایلام. چاپ دوم 2014

لیدسون، جولیان. ردای ارغوانی را کنار بگذار. انتشارات سازمان خدماتی راه مسیح

مستر هاکس، قاموس کتاب مقدس. انتشارات اساطیر. سال 1394

[1] اعمال رسولان 14 آیه 21

[2] مستر هاکس، قاموس کتاب مقدس. ص 339

[3] اعمال رسولان 6 آیه 6

[4] اول تیموتائوس 3 آیه 1 تا 7

[5] اول تموتائوس 5 آیه 17 تا 25

[6] اول تیموتائوس 3 آیه 8 تا 13

[7] اول قرنتیان 11 آیه 12

[8] اول قرنتیان باب 14 آیه 1

[9] افسسیان 4 آیه 7

[10] افسسیان 4 آیه 12

[11] مارک دور، کلیسای تندرست ص 90

[12] باب 3 و همینطور تیطس باب 1

[13] اول تیموتائوس 2 آیه 2

[14] دیوید بی یورگ، هر ایماندار یک شاگرد، ص 255

[15]جولیان لیدسون، ردای ارغوانی را کناری بگذار، ص 92